خارج کردن آب و املاح اضافی از خاک و عمق زمین و هدایت کردن آب اضافی زیرزمینی، سطحی و رواناب از یک سازه یا از یک منطقه توسط نیروی ثقل یا پمپاژ به منظور جلوگیری کردن از مزاحمت این آب اضافی یا جلوگیری از زیان ناشی از آن را به طور عام زهکشی میگویند. لوله ای که از آن برای انتقال آب از یک مکان به مکان دیگری هدایت می شود، به عنوان یک لوله زهکش شناخته می شود.
زهکشی کشاورزی، بنا به عقیده سازمان خواربار و کشاورزی جهانی، نه هزار سال پیش در بینالنهرین آغاز شد. در آن هنگام لوله به کار برده نمیشده بلکه به احتمال زیاد از سنگ و سنگریزه و شاخ و برگ گیاهان بهرهگیری میشد. اولین لولههای زهکشی حدود چهار هزار سال قدمت دارند. در اروپا، اولین زهکشی زیرزمینی حدود دو هزار سال پیش نصب شدهاست.
در کتابی که در حدود سه هزار سال پیش در چین نگاشته شده، نقشههایی از سیستم زهکشی مشاهده میشود. هرودت، در حدود ۲۴۰۰ سال قبل، اشارههایی به کاربرد زهکشی در درّه نیل دارد.
زهکشی مدتی در جهان به فراموشی سپرده شد تا اینکه در ۱۵۴۴ در انگلستان دوباره زندگی جدیدی یافت. اولین تنبوشه ساز سفالی در ۱۸۴۰ در انگلستان به کار گرفته شد. در آمریکا زهکشی لولهای در دو سدة پیش آغاز شد.
اولین معادله زهکشی توسط کولدینگ در ۱۸۷۲ استخراج شد. کولدینگ (1872) [۳] در معادلهاش جریان آب زیرزمینی را افقی فرض نمود و تغذیه را به صورت بارندگی یکنواخت ماندگار در نظر گرفت. او در معادلهاش حداکثر ارتفاع سطح ایستابی را متناسب با ریشه دوم شدت بارندگی به دست آورد.
زهکشی زیرزمینی به شیوهٔ امروزی اولین بار در سال ۱۸۱۰ میلادی در انگلستان به کار گرفته شد و بتدریج به سایر نقاط اروپا رفت. با اختراع تنبوشه ساز سفالی (۱۸۴۰)، روند توسعه زهکشی در اروپا تسریع شد.
زهکشی در اوایل دهه ۱۹۶۰، با پیدایش لوله پلاستیکی با دیواره صاف و نازک، سپس با ابداع لولههای کنگرهدار شتاب قابل ملاحظهای یافت. در حوالی سال ۱۹۷۰ استفاده از ماشینهای زهکشی آغاز شد و شتاب بیشتری به توسعه زهکشی زیرزمینی داد. کاربرد فرستنده و گیرندههای لیزری، دقت در کنترل نصب زهکشها را افزایش داد.
درباره این سایت